Gazety Taratra (*)Amin’ ny maha tomponandraikitra voalohan’ny rafitra mifehy ny sarimihetsika malagasy anao, azonao fintinina ve ny zava-misy amin’izao fotoana?
Andriantseheno Dominique (-): Hozaraiko roa ny fomba fijery mahakasika ny sarimihetsika malagasy. Voalohany ny lafiny kalitao sy fahaiza-manao. Nisy ny lesoka satria nizara roa ny mpikirakira ny sarimihetsika teto. Eo ireo nianatra sy nandalina izany. Nisy ireo nampiana-tena ka nahita fahombiazana. Ireo nianatra nilaza fa tsy sinemà ny an’ireo nampiana-tena. Ny ankilany kosa nanana ny mpankafy azy ary nampidi-bola tamin’izany. …
Lasa nisy tontolo roa samy hafa teo. Nitambesatra teo amin’ny tontolon’ny sarimihetsika malagasy izay, ka ny nataon’ny ISSM voalohany dia ny fampivoarana eo amin’ny sehatry ny maha olona. Nezahina nampifanatonina ny roa tonta, satria samy manana ny marina aminy. Nisy ny traikefa tsy ampy ho an’ireo tsy nianatra ny sinema. Nihetsika tamin’izay nisy teo am-pelatanana izy ireo, ary niezaka nametraka lalam-barotra ary betsaka no nahita fahombiazana. Ny ara-teknika, ny fitaovana sy ny ara-bola kosa nametraka sakana ho an’ireo nianatra satria natahotra amin’ny kalitao. Samy tsy afaka nandroso ny roa tonta satria nisy traikefa tokony hifampizarana tao ka lasa nifanipaka.
Niezaka nampifanatona sy nampifandray ireo tontolo ireo ny ISSM. Tamin’ny alalan’ny fampiofanana sy fifampizarana, natao teto an-toerana sy tany ivelany. Misy 120 no nisitrika izany tamin’ny andiany voalohany ary nisy fiatraikany tamin’ny vokatra io. Niara-niasa tamin’ireo nampiana-tena ireo nianatra ny sinema ka nitondra vokatra satria manomboka mifangaro sy mifameno ireo tontolo roa ireo.
*Iaraha-mahalala fa sehatra hahazoana kiana maro indrindra, nefa be mpankafy ihany koa ny sarimihetsika. Aminao, inona no mahatonga izay?
– Tsy ny sinema irery no misedra an’io. Isika Malagasy mihitsy no manana toe-tsaina novolena amin’ilay hoe “vita gasy”, mipetraka foana ilay fanaratsiana. Anatin’ny vokatra mora tsaraina ny sinema satria azon’ny rehetra jifaina, mora ny mahita azy. Ny sokajim-piarahamonina sy ny sokajin-taona rehetra dia afaka manjifa avokoa. Maro ny akony tsara sy ratsy. Efa ekena ilay izy, indrindra ny lafiny ara-teknika satria akaiky be koa ny fampitahana amin’ny sarimihetsika avy any ivelany. Fomba fanoratana, filalaovana, ara-pitaovana, sns. Tsy maintsy mitondra ny fanatsarana tsikelikely. Tsy vita herintaona ny fanarenana ny sinema malagasy. Mila manaiky ny tsy fahatomombanana aloha. Na izany aza, efa mankany amin’ny lalan’ny fahombiazana miaraka ny tontolon’ny sarimihetsika malagasy.
*Raha aminao manokana, inona avy ireo ezaka tsy maintsy tontosaina hiakaran’ny sarimihetsika amin’ny toerana tokony hisy azy?
– Voalohany, tokony hatao ny fanamafisana ny fahaiza-manaon’ireo mpisehatra rehetra. Amin’ny alalan’ny fametrahana ireo ivontoeram-piofanana manokana ho an’ny sinema izany. Efa manao ny ISSM. Eo koa ny Akademian’ny zavakanto sy ny kolontsaina na Anac, izay hanana departemanta ngeza mahakasika ny sarimihetsika sy sarimiaina. Tokony hanana tahirim-bola ihany koa. Efa miezaka amin’izay ihany ny ISSM. Efa miroso mankany amin’izay fanatsarana izay koa ny “Madagadcar Film Festival”, hetsika goavana izay karakaraina amin’izao fotoana. Ho porofo io fa misy, matotra ary vonona hiroso amin’ny fanarenana ny toekarem-pirenena koa ny sarimihetsika.
Mila jerena koa anefa ny lalam-barotra. Mila miditra amin’ny fametrahana ny “choronologie des media”, izany hoe, tokony hiditra amin’ny fandefasana anaty efitrano foana. Io no hamerenana ny vola lany. Maika ihany koa izay mba hisian’ny kalitao sy hahavelon-tena ny mpamokatra. Efa manampy ny fanjakana amin’ny fametrahana ireo Tranoben’ny serasera sy ny kolontsaina, mba hahafahana misitrika fandefasana anaty efitrano, satria mila taizana koa ny mpankafy. Any anatin’ireny koa no ahafahana miaro ilay vokatra. Ao koa ny fandefasana sarimihetsika amin’ny fahitalavitra. Efa misy iray mivelatra amin’ny famokarana sarimihetsika malagasy izao eto.
*Farany, heno siosio tato ho ato fa misy trano mpamokatra efa miroso amin’ny famokarana sarimihetsika ho an’olon-dehibe. Manahoana izay manoloana ny lalàna mandrindra ny sarimihetsika eto Madagasikara?
– Mazava ny lalàna. Ny “code penal” dia manoritra fa tsy azo atao ny fanodinana sy famokarana horonantsary mamoafady eto amin’ny tany sy ny firenena malagasy. Mbola manamafy izany ny hitsivolana mahakasika ny ISSM, amin’ny Chapitre II, article 26. Tsy azo vokarina sy tsy azo alefa eto amin’ny tany sy ny firenena malagasy ny sarimihetsika mamoafady. Tsy mbola manana ilay fanasokajiana ny mpanjifa sarimihetsika isika. Mifanipaka rahateo amin’ny kolontsaina sy ny lalantsaina malagasy izany, ka tsy hanome alalana na oviana na oviana trano mpamokatra hanao izany ny ISSM. Hojerena akaiky ny amin’izay.
Nanatontosa : Zo ny Aina Randriatsiresy
French