Fandaharanasa tanterahin’ny Fid niainga tao amin’ny fokontany Betsimeda, kaominina Maroalimainty, ny “Azafady Babako”. Tanjon’ny tantsoroka ny hanafoana ny fampanambadiana ny ankizy tsy ampy taona any amin’ireo faritra mbola manao izany. Entanina ary atao fomba fiaina ary apetraka ho fady ao amin’ny fiarahamonina mihitsy ny fampanambadiana ny zaza tsy ampy taona na inona antony na inona.
Noresena lahatra ny ray aman-dreny sy ny tanora, indrindra ireo ray aman-dreny to teny eo amin’ny fiarahamonina, fa zava-doza ny fampanambadiana ny ankizy aloha loatra.
Napetraka ho fomba amam-panao saro-pady sy tsy azo dikaina ary fady mihitsy ny mampanambady ny ankizy tsy ampy taona. Nifanaiky ny rehetra hatramin’ireo ray aman-dreny ara-drazana sy ny manam-pahefana eny ifotony miaraka amin’ny mpiray monina samy nanao fanekena ho amin’izany. Nasiana ny fombafomba mba hampanan-kery ity fady ity ary iharan’ny dina ireo izay minia mandika izany.
Noho ny fahantrana lalina iainan’ny ankohonana na ny fifampitaoman’ny samy ankizy mpinamana eny amin’ny fiarahamonina no antony mandrisika ity fanambadiana aloha loatra ity.
Efa tena miely patrana eto Madagasikara ny fanambadiana aloha loatra. Raha ny salanisa dia ny 41, 2% amin’ny zaza malagasy no manambady alohan’ny faha-18 taonany.
Tanjon’ny Paikady nasionaly miady amin’ny fanambadian’ny ankizy (SNLME) ny mikendry ny hampihena ny tahan’ny fanambadian’ny zaza tsy ampy taona, manomboka amin’ny 41,2% ho 21,2% tamin’ny taona 2024.
Tao Betsimeda ihany, natsangana ny komity miaro ny zaza (Komiaza) hanentanana ny fiarahamonina handa ny fanambadian’ny ankizy.
Ray aman-dreny 300 no nanolo-tena hiala amin’ny fampanambadiana ankizy. Ankizy 600 no nisoratra anarana tao amin’ny klioba handa izany fanao izany.
Niverina nianatra indray ny ankizy niala an-tsekoly taorian’ny fanairana ny klioba Zamiomalo nandritra ny taom-pianarana 2023-2024. Betsaka ny ankizy tsy nianatra nalefa tany an-tsekoly taorian’ny nidirany tao amin’ny klioba.
Ireo ray aman-dreny mikambana ao amin’ny Ramateza na ray aman-dreny tea zanaka dia samy nifanaiky fa handrara ny fanambadiana ny zaza tsy ampy taona izay loza ho an’ny fiarahamonina sy ny zanaka amam-para. Nampahafantarina azy ireo ny lafy ratsin’izany, indrindra ho an’ny ankizivavy izay mety hiteraka takaitra ho azy ireny ny fiterahana aloha loatra.
Nampidirina anatin’ny fikambanana Zatsimalolo na izaho tsy manambady aloha loatra ireo ankizy ao an-tanàna mba ho tomponandraikitra amin’ny fanatanterahana ny dina nifanaovana. Resy lahatra fa tsy lamaody sady mitera-doza ny fidirana amin’ny fanambadiana aloha loatra.
Nitsangana koa ny fikambanan’ny ray aman-dreny mikolo zanaka izay mandrisika fotsiny ireo ankizy hianatra any an-tsekoly. Etsy andaniny, omena fiofanana amin’ny sehatrasa maro ireo ankizy mba hamolavolana azy ireo. Tanjona ny hananganan’ny ankizy asa mahavelona mialoha ny hidirany amin’ny fanambadiana ka ho reharehan’ny ray aman-dreny rehefa mivoaka manambady rehefa tonga taona.
Efa miitatra any amin’ny distrikan’ i Tsihombe, Beloha, Bekily ary Amboasary ny tantsoroka “Azafady Babako” izay fandaharanasa tanterahin’ny Fid.
Ao amin’ny kaominina 19 amin’ny distrika efatra, ao amin’ny faritra Androy, sy ny distrika iray ao amin’ny faritra Anosy, no natomboka ny fanitarana tsikelikely ny tetikasa “Azafady Babako” nanomboka ny volana septambra 2023. Tokantrano manodidina ny 6 000 sy zaza 10 000, 10 ka hatramin’ny 18 taona, no tratran’izany fanitarana izany.
Nilaza ny tale misahana ny fiarovana ny ankizy ao amin’ ny minisiteran’ny Mponina, Rafanomezana Mamiarisoa Alice, fa raha ny tahan’ny fanambadian’ny ankizy eto Madagasikara dia 41,2%. Misongadina izany any amin’ny faritra melaky satria tafakatra 63,6%. Ezaka nataon’ny fanjakana ny nandrafitra Paikadim-pirenena iadiana amin’ny fanambadian’ny ankizy aloha loatra, ho an’ny taona 2018-2024. Napetraka ireo mpampiofana ho fefy izay efa hatramin’ny taona 2020 no nanao ny asany. Napetraka ny dinika eo amin’ny fiarahamonina hahatonga saina sy ho tomponandraikitra amin’ny ady iraisana ny rehetra.
Tatiana A
French